✅ 1. ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಮಾನ್ಯವಾದ ಕಾರಣಗಳು:
ವಿವಿಧ ವಿವಾಹ ಕಾನೂನುಗಳ (ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ, ಸ್ಪೆಷಲ್ ಮ್ಯಾರೇಜ್ ಆ್ಯಕ್ಟ್, ಮುಸ್ಲಿಂ ಕಾನೂನು, ಕ್ರೈಸ್ತ ಕಾನೂನು) ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಕಾರಣಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನ ಕೋರಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು:
- ಕ್ರೂರತೆ (ಮಾನಸಿಕ ಅಥವಾ ಶಾರೀರಿಕ)
- ವ್ಯಭಿಚಾರ (ಅನುಚಿತ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಬಂಧ)
- ಪರಿತ್ಯಾಗ (ಕನಿಷ್ಠ 2 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ನಿಮ್ಮನ್ನು ತೊರೆದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ)
- ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆ
- ಧರ್ಮ ಬದಲಿಸಿದ್ದರೆ
- ಲೈಂಗಿಕ ರೋಗಗಳು ದೃಢಪಟ್ಟಿದ್ದರೆ
- ಸಂಸಾರ ತ್ಯಜಿಸಿ, ವೈರಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರೆ
- 7 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಬದುಕಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಸುದ್ದಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ
- ಪರಸ್ಪರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಮೇರೆಗೆ
✅ 2. ವಿಚ್ಛೇದನದ ಪ್ರಕಾರಗಳು:
a) ಪರಸ್ಪರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಮೇರೆಗೆ ವಿಚ್ಛೇದನ:
- ಪತಿ–ಪತ್ನಿ ಇಬ್ಬರೂ ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿರಬೇಕು.
- ಕನಿಷ್ಠ 1 ವರ್ಷವಾದರೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವಾಸವಿರಬೇಕು
- ಜೀವನಾಂಶ, ಮಕ್ಕಳ ಪಾಲನೆ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ ವಿಚಾರಗಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರೂ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿರಬೇಕು.
b) ವಿರೋಧಾತ್ಮಕ ವಿಚ್ಛೇದನ:
- ಪತಿ ಪತ್ನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಅಥವಾ ಪತ್ನಿ ಪತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.
- ಇಬ್ಬರ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಆಲಿಸುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಂತಿಮ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ.
- ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳು ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಬೇಕಾಗುವ ಕಾರಣ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಸ್ವಲ್ಪ ಸುದೀರ್ಘವಾಗಿರಲಿದೆ.
✅ 3. ಕಡ್ಡಾಯ ಕುಲಿರಿಸುವ ಅವಧಿ (Cooling-Off Period)
- ಪರಸ್ಪರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 6 ತಿಂಗಳ ಕುಲಿರಿಸುವ ಅವಧಿ(Cooling-off period) ನೀಡುತ್ತದೆ.
- ಪುನಃ ಒಂದಾಗಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಅವಧಿ ಇದಾಗಿದೆ.
✅ 4. ವಿಚ್ಛೇದನ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಕೆ:
ವಿಚ್ಛೇದನ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಕೌಟುಂಬಿಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು:
- ದಂಪತಿ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಜೊತೆಯಾಗಿ ವಾಸವಿದ್ದ ಸ್ಥಳ ಅಥವಾ
- ಪ್ರತಿವಾದಿ (Respondent) ವಾಸಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ಥಳದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ
ಅರ್ಜಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ದಾಖಲೆಗಳು:
- ವಿವಾಹ ನೋಂದಣಿ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ
- ಗುರುತಿನ/ವಿಳಾಸ ಪುರಾವೆಗಳು
- ಆದಾಯ/ಆಸ್ತಿ ವಿವರಗಳು
- ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಾಸದ ಪುರಾವೆ (ಇದ್ದರೆ)
- ಮಗು ಪಾಲನೆ/ಆರ್ಥಿಕ ಪೋಷಣೆ ಕುರಿತ ಒಪ್ಪಂದ ಪತ್ರ(ಪರಸ್ಪರ ವಿಚ್ಛೇದನ ಕೋರಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರೆ)
✅ 5. ಸಮಾಲೋಚನೆ & ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ:
- ವಿಚ್ಛೇದನ ನೀಡುವ ಮೊದಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಿ ದಂಪತಿಯನ್ನು ಸಮಾಲೋಚನೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಬಹುದು.
- ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಇಬ್ಬರೂ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಿ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
✅ 6. ಮಕ್ಕಳ ಪಾಲನೆ ನಿಯಮಗಳು:
- ಮಗುವಿನ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ
- ತಂದೆ-ತಾಯಿ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಪೋಷಣೆಯ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಯಾವಾಗ ಬೇಕಾದರೂ ಭೇಟಿ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
✅ 7. ಪೋಷಣೆ/ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ:
- ಪತಿ ಅಥವಾ ಪತ್ನಿಯವರೊಬ್ಬರು (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪತ್ನಿ) ಪೋಷಣೆಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು
- ಆದಾಯ, ಆಸ್ತಿ, ಬದುಕಿನ ಮಟ್ಟ ವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಪೋಷಣೆ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ
✅ 8. ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆ:
- ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಇಂತಿಷ್ಟೇ ಹಂಚಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ದಂಪತಿಗಳೇ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಅನುಸಾರ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇಲ್ಲವೇ ಇಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಅಸಮಾಧಾನವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವೇ ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಮಾನವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು.
- ಜೀವನಾಶ ಪಡೆಯಲು ಬಯಸುವ ಪತಿ ಅಥವಾ ಪತ್ನಿಗೆ ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಲವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ.
✅ 9. ಮೇಲ್ಮನವಿ ಹಕ್ಕುಗಳು
- ವಿಚ್ಛೇದನ ತೀರ್ಪು ಹೊರಬಿದ್ದ 90 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಉನ್ನತ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು.
- ಮೇಲ್ಮನವಿಯ ಮುಚ್ಚಳಿಕೆಯನ್ನು ತೀರ್ಪಿತ್ತ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.