ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಎಂದರೆ, “ಅಪರಾಧಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ಉಳಿದ ಕಾಲವನ್ನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇಡುವುದು” ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
🔍 ಪ್ರಮುಖ ಕಾನೂನಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳು:
✅ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ:
ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆ(IPC)ಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 53ರ ಪ್ರಕಾರ, ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಎಂದರೆ ಅಪರಾಧಿಯು ಸಾವನ್ನಪ್ಪುವವರೆಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕಾದ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 14 ವರ್ಷಗಳ ಶಿಕ್ಷೆ ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಜೀವಿತದ ಉಳಿದ ಅವಧಿಗೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಜೈಲಿನ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಿಂದ ಉಪಶಮನ(Remission) ಅಥವಾ ಕ್ಷಮಾಧಾನ ಸಿಕ್ಕರೆ ಕೇವಲ ಹದಿನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಶಿಕ್ಷೆ ಅಂತ್ಯವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇರುತ್ತದೆ.
⚖️ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಯಾವಾಗ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ?
ತೀವ್ರ ಮತ್ತು ಭೀಕರ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಈ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ:
- ಹತ್ಯೆ (IPC 302)
- ಅತ್ಯಾಚಾರ (IPC 376A)
- ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪರಾಧಗಳು (UAPA, NSA ಇತ್ಯಾದಿ)
- ಸುಲಿಗೆ(Ransom) ಮತ್ತು ಅಪಹರಣ (IPC 364A)
- ಮಾದಕ ವಸ್ತುಗಳ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ (NDPS Act)
- ವಿಶ್ವಾಸಘಾತುಕತೆ(treason) ಮತ್ತು ದೇಶದ್ರೋಹ (IPC 124A – ಅತ್ಯಂತ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ)
🔁 ಈ ಶಿಕ್ಷೆ ಎಂದಿಗೂ ಜೀವಿತಾವಧಿವರೆಗೂ ಇರುವುದೇ?
ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಉಪಶಮನ/ಕ್ಷಮಾಧಾನ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಅಂತಹ ಅಪರಾಧಿಯು ಸಾಯುವವರೆಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲೇ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
- ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಉಪಶಮನ/ಕ್ಷಮಾಧಾನ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದರೆ ಸರಕಾರವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ 14 ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲುವಾಸವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ನಂತರ ಆ ಅವಧಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧಿಯ ನಡತೆ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧದ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
🛑 ಹೊರತಾಗಿರುವ ಅಪರಾಧಗಳು:
ಕೆಲವು ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಶಮನ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಣಾಮ ಅಪರಾಧಿಯು ಜೀವಿತಾವಧಿಯವರೆಗೂ ಜೈಲಿನಲ್ಲೇ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾನೂನುಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ.
- TADA (ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಮತ್ತು ಅಶಾಂತಿ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ವಿರೋಧಿ ಕಾಯ್ದೆ)
- POCSO (ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಲೈಂಗಿಕ ಅಪರಾಧಗಳ ಕಾಯ್ದೆ)
- ಇತ್ತೀಚಿನ ಅತ್ಯಾಚಾರದ ಕಾನೂನು ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳು
📝 ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ:
ಈ ಜೀವಿತಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಉಚ್ಚರಿಸಿರುವ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಉಪಶಮನ ನೀಡದ ಹೊರತು ಅಪರಾಧಿಯು ಜೈಲಿನಲ್ಲೇ ಇದ್ದುಕೊಂಡು ಸಾಯುವವರೆಗೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಜೀವನ ನಡೆಸಬೇಕು.
ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಉಪಶಮನ/ಕ್ಷಮಾಧಾನ ಸಿಗದಂತೆ ಹಾಗೂ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡದೆ 20, 25 ಅಥವಾ 30 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಯಾವುದೇ ಪರೋಲ್ ಇಲ್ಲದೆ ಜೀವಾವಧಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸುತ್ತವೆ.